Het was stil in de kamer. Gabriel leunde tegen het raamkozijn en keek naar buiten. Het was een van de laatste keren dat hij zijn district zou zien, besefte hij. Straks kon hij nog even rondkijken, op weg naar de trein, maar daarna was het afgelopen. Daarna zou hij deze bomen nooit meer terugzien. Hij glimlachte even, denkend aan alles wat hij tussen die bomen had meegemaakt. De tijd die hij had doorgebracht op het grafveld en in de tuin daarachter, de lange wandelingen met Nina, de momenten waarop hij alleen was geweest en in stilte had genoten van de geuren, de geluiden, de dansende lichtvlekjes op de grond. Hij had zo veel moois gezien hier. Maar hij zou nog andere mooie dingen zien voor zijn dood. Hij zou als een van de weinige districtbewoners het Capitool zien. En de Arena, zo kunstig in elkaar gezet door de spelmakers. Er waren mooie, bijzondere Arena's geweest in voorgaande jaren. Het zou interessant zijn om eens in een compleet andere omgeving rond te lopen dan de naaldbossen waarin hij zijn hele leven had doorgebracht. Hoe veel mensen maakten zoiets mee voor ze stierven?

Hij hoorde een klik en keek op. De deur van de kamer ging open en Gabriels glimlach werd breder bij het zien van zijn ouders. Achter hen kwam Nina binnen, nog steeds in haar Boetekledij. Ze rende zijn ouders voorbij en Lawrence en Elspeth wachtten af terwijl de twee vrienden elkaar omhelsden. Daarna stapten ze naar hun zoon toe. Elspeth droeg een bemoedigende glimlach op haar gezicht, al leek deze wat wankeler dan normaal. Lawrence had een glazige blik in zijn ogen, alsof zijn ziel een eindje boven hem zweefde. Zo had hij er ook uitgezien toen oom Leon doodging. Weken, maandenlang had hij met zo'n doffe blik rondgelopen zijn ziel traag achter hem aansloffend alsof hij niet meer in het lichaam van de man wiens jongere broertje overleden was wilde zitten. Dat was misschien het ergste, de gedachte dat zijn vader zich nog verder terug zou trekken in zijn schulp. Het was nooit de dode met wie Gabriel het meeste medelijden had. De doden merkten niets, voelden geen verdriet. Het waren de nabestaanden, met hun rouwkleding, hun tranen en hun holle ogen, met een gat in hun hart dat nooit meer opgevuld kon worden. Gabriel vreesde de dood niet, maar de gedachte dat zijn ouders zulke nabestaanden zouden worden deed hem pijn. En Nina, oh Nina... Maar zij was jong, zij kwam er wel overheen, toch? Kon hij iets zeggen om ervoor te zorgen dat ze er minder moeite mee zouden hebben?

Zijn ouders leken niet goed te weten wat ze moesten zeggen, zelfs zijn moeder niet. "Ik heb alle vertrouwen in je, Gabriel", zei ze uiteindelijk, haar hand op zijn schouder leggend. Gabriel glimlachte naar haar en keek daarna even naar zijn vader en naar Nina. Hij schraapte zijn keel. Als zij het niet zeiden, moest hij het maar doen. "Papa, mama, Nina... Ik wil niet dat we doen alsof", begon hij. "Gabriel..." onderbrak Nina hem, maar Gabriel stak een hand op en ze zweeg en hij vervolgde zijn verhaal. "Ik wil niet doen alsof. Ik kom niet terug. Het... het is niet zo dat ik opgeef. Het is geen opgeven, snappen jullie? Maar ik ga geen mensen pijn doen. En ik... ik zou graag willen dat dit een echt afscheid is. Een goed afscheid." Zijn moeder ademde zwaar uit. Haar blik ging even naar de grond, terwijl ze de informatie verwerkte, en daarna keek ze hem aan en glimlachte. "Ik had niet anders van je verwacht."

Het was een opluchting om het gezegd te hebben, om die vraag uit de weg te hebben. Nu wisten ze allemaal wat hen te wachten stond en dat was goed. Nu hadden ze de vrijheid om te zeggen wat ze wilden zeggen, in plaats van steeds om de olifant in de kamer heen te moeten praten en te doen alsof er nog een kans was dat hij terug zou komen.

"Onder mijn bed ligt een schriftje, dat willen jullie misschien doorlezen. Ik heb er wat wensen in geschreven voor de begrafenis." Hij zei het op zakelijke toon. Hij had het al lang geleden geschreven, en af en toe wat dingetjes aangepast. Als zoon van begrafenisondernemers was hij zich er als geen ander van bewust dat het goed was om er al vroeg over na te denken. Dat scheelde de nabestaanden ook een hoop werk en twijfel. Mensen konden helemaal in paniek raken van de vraag welke muziek er gespeeld moest worden en welke kist er gebruikt moest worden. Ze waren doodsbang dat ze de verkeerde beslissing maakte. Dat de dode toch liever die andere had gehad. "Ik heb wel wat bloemen opgeschreven die ik mooi vind, maar het hangt er natuurlijk ook een beetje vanaf wat er bloeit tegen die tijd. Verder, als ik iets niet heb opgeschreven, dan kunnen jullie ervanuit gaan dat alles goed is. De kist bijvoorbeeld, alle houtsoorten zijn prima, oom Levi weet overal wel wat moois van te maken. Over oom Levi gesproken..." Hij keek even vragend naar zijn vader. Oom Levi kwam nog wel, toch? "Hij komt zo", zei Lawrence, die langzaam wakker leek te worden uit zijn schoktoestand. "Ik had hem gevraagd nog iets te halen, en zo hebben we ook even tijd alleen. Ik hoop dat je dat..." Gabriel glimlachte om aan te geven dat hij dat helemaal prima vond en vroeg zich af wat Levi mee zou brengen. Hij probeerde zich te herinneren of er nog dingen waren die niet in het schriftje stonden, maar die wel belangrijk waren, maar hij dacht dat hij alles wel goed opgeschreven had. "Oh, ik heb dit nog. Misschien kan iemand dit voorlezen op de begrafenis." Hij gaf zijn moeder een papiertje, waarop hij daarnet, toe hij alleen was, een tekst had neergekrabbeld.

Ze praatten nog wat, over het verleden, over de toekomst. Als Nina's naam ergens in de komende jaren ook genoemd zou worden, wilde hij dat zijn ouders net zo veel moeite voor haar begrafenis zouden doen als voor de zijne, liet hij weten. En misschien kon ze wat van zijn taken overnemen bij de uitvaartonderneming? Als ze dat wilde, natuurlijk. Ze haalden herinneringen op en praatten over koetjes en kalfjes. Met zijn ouders besprak hij de voorbereidingen voor een andere begrafenis, die van een man die was verongelukt. De voorbereidingen waren onderbroken door de Boete, dus zijn ouders zouden het werk zonder hem af moeten maken. Hij vroeg Nina naar de kledingkist die ze aan het maken was, een ingewikkelder ontwerp dan ze ooit had gedaan. Hij merkte dat haar antwoorden kort waren. Als hij haar niets vroeg, zei ze ook weinig, terwijl ze normaal zo spraakzaam was. Gabriel wist niet goed wat hij daaraan moest doen. Hij probeerde te compenseren door nog wat onbezorgder te klinken en probeerde zijn lach nog wat vrolijker te maken.

Op een gegeven moment kwam oom Levi binnen. Na Gabriel een dikke knuffel gegeven te hebben, haalde hij iets uit zijn zak. Gabriel nam het aan en glimlachte ontroerd. Het was zijn muziekdoosje van de Mondscheinsonate, gevat in een klein houten doosje. Hij had het al jaren en had er vaak naar geluisterd voor hij ging slapen. Het zou een troost zijn om het mee te nemen naar het Capitool. Gabriel keek naar zijn oom en zijn vader. Wat leuk dat ze hieraan hadden gedacht! "Mensen mogen wel eens iets meenemen, toch?" zei Lawrence aarzelend. "Naar de Arena? Ik dacht… Ik weet niet zeker of dit mee mag, maar..." "Misschien, maar ik ga het in ieder geval vragen. Het zou leuk zijn om er naar te kunnen luisteren", antwoordde Gabriel met een oprechte lach. Het zou fijn zijn om zo'n stukje thuis bij zich te hebben.

"Het is goed zo", zei Gabriel na een tijdje, toen het gesprek voor de rest wat stilgevallen was. Kletsen was leuk, maar hij wilde niet alleen maar praten over begrafenissen en houtwerkprojecten. Hij wilde, hij moest het hebben over wat zou komen. Hij moest proberen zijn bijdrage te leveren, om hun verdriet te verzachten. Want als zij hem net zo zouden missen als hij hen, dan ging dit hen pijn doen, en dat wilde hij niet. "Jullie zeggen het altijd: doodgaan is niet erg als je hebt geleefd. En geleefd heb ik. Het is prachtig geweest, echt waar." "Het had langer prachtig moeten zijn", zei Nina opeens. Gabriel keek naar haar en zag dat ze fronste. Haar schouders waren gespannen. "Ze hebben het recht niet, Gabriel. Ze hebben het recht niet om jou mee te nemen." Haar stem trilde van woede en Gabriel besefte dat ze dat al tijdens het hele gesprek had geprobeerd in te houden, om het moment niet te verpesten. Hij en zijn moeder, ze konden altijd kalm blijven, altijd glimlachen, en zijn vader werd tegenwoordig nooit meer boos, maar Nina was zo niet. Zij kon niet doen alsof het allemaal goed was, want dat was het niet. En zij was de enige in deze kamer die het durfde te zeggen. Gabriel probeerde die gedachte weg te duwen. "Nina, niet boos zijn. Het is niemands schuld, het is gewoon pech. En hé, het is nog niet voorbij, ik heb nog even. Denk aan alles wat ik ga zien! Ik mag Capitooleten proeven! En ik krijg de kans om nog even superfancy op televisie te verschijnen. Misschien heb ik juist wel geluk!" Hij grijnsde. Nina keek hem even aan. "Fancy? Je zou er belachelijk uitzien in zo'n bomenoutfit." Gabriel ademde opgelucht uit. Nina kon nog lachen, het kwam wel goed. "Aan alles komt een einde, Nina. Voor hetzelfde geldt was mijn naam niet gekozen en was ik over twee dagen gestruikeld over een stoeptegel en verkeerd gevallen. Nu krijg ik een einde met zo veel glitter en spektakel als je je maar voor kunt stellen. Als dat geen klapper is..."

Het was mooi. Het was goed. Het was de laatste keer dat hij ze zou spreken. Maar voor alles was een laatste keer en Gabriel kon zich slechtere laatste keren voorstellen dan dit. Hij moest dankbaar zijn voor de kans op een goed afscheid, zei hij tegen zichzelf. Niet iedereen kreeg die. Je hoorde altijd de verhalen, mensen die ruzie hadden gemaakt de laatste keer dat ze elkaar hadden gesproken. Mensen die dingen hadden gezegd die ze niet hadden willen zeggen, en dingen niet gezegd die wel gezegd hadden moeten worden.

De deur ging open en een bewaker stak zijn hoofd naar binnen. "Laatste minuut, dan moeten jullie gaan", zei hij streng. Gabriel knikte en een lichte paniek maakte zich nu toch van hem meester. Was hij nog vergeten iets te zeggen? Hoe kon hij die laatste minuut zo goed mogelijk benutten? "Maak jullie geen zorgen om me, oké? Ik ben gelukkig. Ik heb een geweldige tijd gehad en ik ga nog heel wat mooie dagen tegemoet voor het zover is. En jullie krijgen ook nog heel veel mooie dagen. Geniet ervan, oké? Al is het maar voor mij." Hij omhelsde zijn ouders en Nina nog een keer, en oom Levi gaf hem een stevige handdruk. Iedereen glimlachte; Nina glimlachte waterig, oom Levi vriendelijk, zijn vader warm en zijn moeder bemoedigend. Bij de deur keken ze nog een keer om en Gabriel lachte zo gemeend als hij maar kon terwijl hij zijn hand opstak als groet. De deur sloot zich achter hen. Gabriel liet met een zucht zijn hand zakken, zijn glimlach vervaagde. Hij voelde zich uitgeput. Hopelijk zou hij straks in de trein wat kunnen slapen. Hij hoefde in ieder geval niet al te uitgebreid zijn tactieken te bespreken, dat scheelde alvast. Uit automatisme glimlachte hij lichtjes naar de persoon die hem even later op kwam halen, en hij volgde hem zonder morren. Die vredesbewaker kon er immers ook niets aan doen.